Nawigacja mobilna

Historia Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej im. Prof. Zdzisława Bizonia

Początki

Pomysł zorganizowania towarzystwa naukowego o orientacji poznawczo-behawioralnej powstał wśród pracowników II Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie, kierowanej przez profesora Zdzisława Bizonia.
Punktem zwrotnym było nawiązanie współpracy ze środowiskiem psychiatrów włoskich podczas konferencji Europejskiego Towarzystwa Terapii Poznawczych i Behawioralnych w Wenecji w 1997 roku. Porozumienie o współpracy zostało uzgodnione podczas kolejnej konferencji przez Agnieszkę Popiel z II Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie z prof. Tullio Scrimalim z Uniwersytetu w Catanii, gdzie terapia poznawcza schizofrenii stanowiła od ponad 20 lat podstawową cześć kompleksowego leczenia schizofrenii. Idea powstania w Polsce niezależnego, włączonego w europejski nurt terapii poznawczych i behawioralnych stowarzyszenia, wyraziła się w powołaniu towarzystwa naukowego o nazwie Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej. Zebranie założycielskie, w którym uczestniczyło 15 członków założycieli, odbyło się w grudniu 1998. Profesor Zdzisław Bizoń, zmarły przedwcześnie 17 października 1998 roku, został patronem PTTPB. W dniu 15 marca 1999 roku Sąd Okręgowy w Warszawie – VII Wydział Cywilny i Rejestrowy wpisał Towarzystwo do Rejestru Stowarzyszeń. Pierwsze zebranie wyborcze miało miejsce w maju 1999. Pierwszy zarząd tworzyli: Agnieszka Popiel, Andrzej Kokoszka, Ewa Habrat-Pragłowska, Marek Żebrowski i Jakub Szumański. Początkowo Towarzystwo liczyło kilkudziesięciu członków – psychiatrów i psychologów, głownie z klinik psychiatrycznych Akademii Medycznej oraz Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Rezultatem współpracy z Włochami (Societa Italiana di Terapia Comportamentale e Cognitiva – SITCC), oraz European Association for Cognitive and Behavioural Therapies (EABCT), było zorganizowanie w Polsce regularnego, trzyletniego szkolenia w psychoterapii poznawczo-behawioralnej, prowadzonego w całości przez znanych wykładowców zagranicznych z Włoch i USA, w tym światowej sławy terapeutów poznawczych jak Arthur Freeman i Thomas Dowd. Kierownikiem pierwszego polskiego szkolenia w terapii poznawczo-behawioralnej zorganizowanego przez PTTPB był profesor Tullio Scrimali. Szkolenie realizowane było według standardów Włoskiego Towarzystwa Terapii Behawioralnej i Poznawczej (SITCC). Uczestnicy szkolenia zostali członkami SITCC a po zdaniu egzaminu uzyskali certyfikaty – licencje Societa Italiana di terapia Comportamentale e Cognitiva. W pierwszym szkoleniu uczestniczyło 25 osób.

Rozwój PTTPB i modelu psychoterapii poznawczo-behawioralnej w Polsce

W 2002 roku rozpoczęło się kolejne trzyletnie szkolenie PTTPB, którego kierownikiem był prof. Mark Reinecke z USA. W drugim szkoleniu brało udział 29 osób.

Zainteresowanie szkoleniami z psychoterapii poznawczo-behawioralnej było tak duże, że zaczęły powstawać ośrodki szkolące, które jednocześnie prowadziły przychodnie terapeutyczne. PTTPB opracowało standardy udzielania ośrodkom akredytacji do prowadzenia szkoleń oraz standardy i regulaminy samych szkoleń. Umożliwiało to Towarzystwu kontrolę nad ich jakością. Kierownikami pierwszych szkoleń w prywatnych ośrodkach byli zagraniczni profesorowie: Thomas D. Borkovec (USA), Joan Kirk (Wielka Brytania), Eduardo Keegan (Argentyna).

Pierwsze Certyfikaty Psychoterapeuty Poznawczo-Behawioralnego PTTPB zostały przyznane w 2002 roku. Otrzymało je 17 osób.

W 2003 roku rozpoczęła się pierwsza polska edycja kursu superwizorów, przeznaczonego dla  doświadczonych psychoterapeutów chcących dzielić się swoją wiedzą z terapeutami o mniejszym stażu zawodowym. Wykładowcami byli profesorowie: T. D. Borkovec (USA), E. Keegan (Argentyna), L.G. Ost (Szwecja), M. Reinecke (USA).  Wzięło w nim udział 15 uczestników. Dwie pierwsze edycje szkoleń dla psychoterapeutów i cztery pierwsze edycje szkoleń dla superwizorów były zorganizowane przez PTTPB. Rozwój modelu i zapotrzebowanie środowiska spowodowało przejęcie organizacji szkoleń przez ośrodki rekomendowane przez PTTPB.

W 2004 roku ukazały się pierwsze tłumaczenia podręczników terapii poznawczo-behawioralnej z języka angielskiego – m.in. słynna i klasyczna już książka „Umysł ponad nastrojem” C. Padesky i D. Greenberger.

W kolejnych latach pojawiły się nadzieje na prawne uregulowanie zawodu psychologa i psychoterapeuty w Polsce. W latach 2006-2008 reprezentanci Towarzystwa brali intensywny udział w pracach nad ustawą o zawodzie psychoterapeuty (MZiOS) oraz o zawodzie psychologa (Ministerstwo Pracy). Niestety mimo upływu lat żadnej z ustaw nie udało się doprowadzić do legislacyjnego sukcesu.

W roku 2007 Towarzystwo wprowadziło ważną modyfikację standardów szkolenia zakładającą odnawialność co 5 lat obydwu przyznawanych certyfikatów, psychoterapeuty i superwizora dydaktyka PTTPB. Celem wprowadzenia odnawialności certyfikatów było motywowanie terapeutów do ustawicznego dokształcania się, uzupełniania wiedzy, zapoznawania się z aktualnymi osiągnięciami naukowymi w obszarze psychoterapii poznawczo-behawioralnej oraz korzystania z systematycznej superwizji. PTTPB przyznaje zatem certyfikaty na 5 lat, a w celu ich odnowienia psychoterapeuci muszą spełnić warunki określone przepisami opracowanymi przez Towarzystwo. Certyfikaty przyznawane przez PTTPB są uznanym i honorowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia dowodem kwalifikacji terapeutycznych.

W tym samym, 2007 roku, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej otworzyła w Sopocie akredytowaną przez PTTPB Szkołę Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej – pierwsze w Polsce czteroletnie studia podyplomowe kształcące przyszłych terapeutów w warunkach akademickich.

Rok 2008 był niezwykle doniosły dla rozwoju modelu poznawczo-behawioralnego w Polsce – został wydany pierwszy polski podręcznik autorstwa Agnieszki Popiel i Ewy Pragłowskiej: ”Psychoterapia poznawczo-behawioralna teoria i praktyka”. Od tej chwili stał się on obowiązkową lekturą wszystkich szkolących się osób. Nastąpił też lawinowy przyrost tłumaczeń literatury poświęconej terapii poznawczo-behawioralnej.

Dziesięciolecie istnienia PTTPB zostało ukoronowane zorganizowaniem w 2009 roku konferencji pn. „Psychoterapia poznawczo-behawioralna – w poszukiwaniu skutecznych metod leczenia”.

Lata działalności Towarzystwa przypadające na pierwsze dziesięciolecie XXI wieku to przede wszystkim edukacja, tworzenie struktur, procedur i standardów szkoleń oraz poszukiwanie równowagi między ogromnymi potrzebami kształcenia się w terapii poznawczo-behawioralnej kolejnych grup psychologów i lekarzy a możliwościami. Ograniczenia były wpisane w ten proces z wielu powodów, m.in. z tego, że kształcenie w psychoterapii opiera się na modelu mistrz-uczeń. Stąd początkowo osobami szkolącymi byli wykładowcy zagraniczni i potrzeba było wielu lat, żeby powstały i rozwinęły się ośrodki skupiające doskonałą kadrę polskich specjalistów, niemal bez wyjątków związanych z PTTPB. To ich wysiłek i wieloletnie zaangażowanie w działalność organizacyjną, edukacyjną i popularyzatorską spowodowały wzrost dostępności skutecznego, opartego na naukowych dowodach leczenia pacjentów z problemami psychicznymi. Zwiększenie dostępności psychoterapii poznawczo-behawioralnej w Polsce było bowiem konsekwencją wyszkolenia wielu znakomitych psychoterapeutów. Proces ten trwa wiele lat. Zdobycie odpowiednich kwalifikacji oraz licencji PTTPB jest procesem wymagającym czasu i wysiłku. Sześć lat po powstaniu Towarzystwa, w 2005 roku, było zaledwie 45 licencjonowanych terapeutów. Rok 2009 zamknął się już liczbą 153 licencjonowanych psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych. W połowie 2016 roku Towarzystwo liczyło ponad 1300 członków i 430 certyfikowanych psychoterapeutów, a w połowie 2017 – już ponad 1700 członków i ponad 500 certyfikowanych psychoterapeutów.

Dynamika rozwoju Towarzystwa i modelu poznawczo-behawioralnego w Polsce jest tym bardziej imponująca, że rozwija się niejako „oddolnie” – to pacjenci poszukując skutecznej pomocy powodują rozwój modelu. I choć PTTPB może zazdrośnie zerkać na rozwój psychoterapii poznawczo-behawioralnej np. w Wielkiej Brytanii (brytyjskie towarzystwo naukowe BABCP w 2017 r. liczyło ponad 8400 członków) czy w Holandii (5000 członków DABCT w 2017 r.), gdzie metody leczenia chorób i zaburzeń psychicznych o udowodnionej naukowo skuteczności są powszechnie stosowane w publicznej służbie zdrowia, przyjeżdżający z tych krajów do Polski naukowcy i praktycy z podziwem obserwują rozwój psychoterapii poznawczo-behawioralnej w naszym kraju. PTTPB wciąż podejmuje działania mające na celu zwiększenie dostępności modelu w ramach świadczeń zdrowotnych gwarantowanych przez państwo.

 

Przyjęcie Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej do EABCT

Ważnym celem i etapem w rozwoju PTTPB było przyjęcie Polskiego Towarzystwa do European Association for Behavioural and Cognitive Therapies (EABCT).
EABCT jest organizacją typu „parasol” od ponad 30 lat zrzeszającą towarzystwa terapii poznawczo-behawioralnej różnych krajów europejskich, które spełniają wymagania dotyczące przyjęcia. Głównymi wymaganiami EABCT warunkującymi członkostwo oprócz danych dotyczących statutu i członków są standardy szkoleniowe. Każdy członek Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej jest jednocześnie członkiem EABCT , organizacji, która liczy obecnie kilkadziesiąt tysięcy terapeutów z dwudziestu dziewięciu krajów. Jako organizacja EABCT wyznacza europejskie standardy szkolenia w terapii poznawczo-behawioralnej, a corocznie organizowane kongresy stanowią forum wymiany informacji naukowych na temat terapii poznawczych i behawioralnych.
Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej zostało członkiem EABCT we wrześniu 2000 roku. Przyjęcie nastąpiło podczas kongresu EABCT w Granadzie.

Konferencje naukowe organizowane przez PTTPB

PTTPB jest organizatorem lub współorganizatorem konferencji naukowych, służących prezentacji najnowszych osiągnięć naukowych oraz wymianie doświadczeń w dziedzinie psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Konferencje pozwalają śledzić nurty i kierunki rozwoju, uczyć się i czerpać inspirację od światowych autorytetów.  Każda z nich jest spotkaniem praktyków i teoretyków, z różnych punktów widzenia analizujących funkcjonowanie człowieka. Każda z nich prowadzi do lepszego poznania samej metody, sposobów badania skuteczności terapii i ma wpływ na doskonalenie narzędzi, jakimi dysponują terapeuci poznawczy i behawioralni.

W 2001 roku w Konstancinie- Jeziornej została zorganizowana I konferencja naukowa PTTPB „Psychoterapia poznawczo-behawioralna w psychiatrii”. Zainteresowanie przekroczyło oczekiwania organizatorów. W konferencji uczestniczyło ponad 250 osób, wykłady i warsztaty prowadzili wykładowcy z USA, Wielkiej Brytanii, Włoch i Węgier. Profesorowie Tullio Scrimali, E.Thomas Dowd i Arthur Freeman zostali uznani honorowymi członkami PTTPB.

Trzy lata później, w październiku 2004 roku odbyła się w Powsinie II Międzynarodowa Konferencja  „Miejsce psychoterapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zaburzeń psychicznych”, zorganizowana przez PTTPB we współpracy z Centrum CBT.  W konferencji uczestniczyło 180 osób.

III Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Psychoterapia poznawczo-behawioralna – w poszukiwaniu skutecznych metod leczenia” zorganizowana została we współpracy z Interdyscyplinarnym Centrum Genetyki Zachowania Uniwersytetu Warszawskiego (ICGZ UW) i Szkołą Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie – Interdyscyplinarnym Centrum Stosowanych Badań Poznawczych (ICACS SWPS). Odbyła się w Warszawie w dniach 26-28 czerwca 2009 r. Gośćmi konferencji byli profesorowie: E. Keegan, B. Zawadzki, T. Wolańczyk, M. Reinecke, Y. Teichman, T. Scrimali, M. Teichman, A. Kokoszka.

W kwietniu 20016 roku odbył się Międzynarodowy Kongres „Wielość w Jedności. Terapia poznawczo-behawioralna – stan obecny i perspektywy rozwoju”. Wzięło w niej udział 350 osób.