Recenzowana pozycja to niezwykle potrzebne opracowanie. Wydawałoby się, że w trzeciej dekadzie XXI wieku nie będzie już miejsca na działania pozbawione podstaw naukowych w tak ważnych obszarach życia człowieka, jak opieka medyczna czy psychoterapia. Niestety idea stosowania wyłącznie oddziaływań opartych na dowodach naukowych wciąż nie jest tak powszechnie akceptowana i promowana, jak być powinna, szczególnie w czasach, gdy liczba osób szukających realnej i rzetelnej pomocy rośnie. Dlatego recenzowany Systematyczny przegląd metaanaliz badań nad skutecznością psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT)… ma szansę odegrać ważną rolę – uświadomić szeroko, że w obszarze psychoterapii są takie sposoby pracy, co do których istnieją przytłaczające dowody ich efektywności. I jest to terapia poznawczo-behawioralna, w tym jej rozwijające się gałęzie ogólnie określane mianem „terapii trzeciej fali”. […] Świadomość, które rodzaje psychoterapii mają najlepiej udokumentowaną efektywność, jest niezwykle potrzebna pacjentom (aby dokonywali świadomego wyboru specjalistów, u których szukają pomocy), jak i instytucjom finansującym pomoc psychoterapeutyczną. Potrzebna jest też osobom, które planująwybór zawodowej ścieżki wiodącej do wykonywania zawodu psychoterapeuty. Osoby te muszą wiedzieć, w jakiej modalności psychoterapii podjąć kształcenie, aby udzielać efektywnej pomocy. Niestety są bowiem ścieżki, które nie poprowadzą ich do sukcesu, a w głębiny ciemnego lasu, często pięknego i tajemniczego, ale w którym łatwo się zgubić. Wreszcie, wiedza o tym, w zakresie których modalności psychoterapii istnieją niepodważalne dowody ich skuteczności potrzebna jest też organom ustawodawczym, które decydują o regulacjach w zakresie uprawnień do wykonywania zawodu psychoterapeuty.
Z recenzji prof. dra hab. Pawła Ostaszewskiego, Uniwersytet SWPS, Instytut Psychologii
Autorzy przeprowadzili narracyjny przegląd wyników metaanaliz badań nad skutecznością psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT) i wywodzących się z niej podejść tzw. trzeciej fali CBT oraz zaleceń terapeutycznych w leczeniu zaburzeń zdrowia psychicznego u dzieci, nastolatków i osób dorosłych. […] W przeglądzie skupiono się na powszechnie występujących zaburzeniach zdrowia psychicznego, a wyniki metaanaliz zostały pogrupowane według kategorii diagnostycznych […] Ponadto dokonano przeglądu zaleceń i ocen dowodów naukowych dla rożnych psychoterapii wydanych w tym samym okresie 2010–2023 przez wybrane zagraniczne organizacje rządowe (National Institute of Health and Care Excellence), towarzystwa zawodowe (American Psychological Association, American Psychiatric Association oraz Australian Psychological Society) i naukowe (European Society for Traumatic Stress Studies). Autorzy przeglądu jednoznacznie wykazali, że CBT jest skuteczniejsza w porównaniu z nieaktywnymi warunkami kontrolnymi, takimi jak lista oczekujących, w przypadku większości analizowanych zaburzeń zdrowia psychicznego. Zwykle CBT była również skuteczniejsza w porównaniu z aktywnymi warunkami kontrolnymi, takimi jak leczenie jak zazwyczaj albo psychologicznym placebo. Ponadto w niektórych przypadkach CBT okazała się skuteczniejsza od innych, szeroko stosowanych podejść psychoterapeutycznych, w tym podejść z trzeciej fali.
Z recenzji prof. dra hab. Przemysława Bąbla, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Psychologii
Uwzględniając poważny problem zdrowia publicznego, jaki stanowią w Polsce zaburzenia psychiczne, przedstawione podsumowanie aktualnych badań i wytycznych praktyki klinicznej wydaje się niezwykle istotne. […] Każdy z analizowanych problemów zdrowotnych został także jasno zdefiniowany, z uwzględnieniem kodów Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, ICD-11) oraz klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (ang. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM-5). Co ważne, podano także wskaźniki chorobowości, przy czym warto uwzględnić również zapadalność na poszczególne schorzenia. […] Raport rzetelnie opisuje aktualne zalecenia wytycznych praktyki klinicznej oraz dane dotyczące skuteczności terapii poznawczo-behawioralnej. Opracowanie opiera się na prawidłowo przeprowadzonym przeglądzie systematycznym i uwzględnia dowody o najwyższej jakości – pochodzące z metaanaliz wyników badań RCT.
Z recenzji dr Magdaleny Żegleń, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Psychologii
